Charakter każdej grupy może się z czasem diametralnie zmienić. Istnieje wiele teorii dotyczących rozwoju grupy, ale większość zakłada, że grupy przechodzą przez kilka etapów – cykl życia.
Być może najbardziej wpływowym modelem rozwoju grupowego był model Bruce’a Tuckmana, który stworzył swój model grupowy w 1965 roku. Wielu naukowców i praktyków pracujących z grupami przyjęło wersje tego modelu.
Z czasem wiele grup przejdzie przynajmniej przez niektóre etapy rozwoju grupowego Tuckmana. Jednak nie wszystkie grupy przejdą przez każdy etap – będzie to zależeć od wielu czynników i zmiennych, czasu trwania grupy, struktury grupy, celów i zadań grupy oraz stylu przywództwa i zachowania. innych osób w grupie.
Scena pierwsza:
Utworzenie i utworzenie grupy (formowanie)
Na tym początkowym etapie poszczególne osoby w grupie łączą się.
To może być trudny czas dla ludzi, ponieważ zaczynają badać, jak zachowywać się w grupie. Istnieje wiele indywidualnych poszukiwań, podczas których członkowie grupy poznają się i odkrywają wspólne zainteresowania. Dla niektórych mniej wychodzących członków może to być bardzo onieśmielające doświadczenie.
Ten początkowy etap tworzenia grupy to doskonały czas na ćwiczenie umiejętności interpersonalnych, takich jak budowanie relacji i zadawanie pytań . Istnieje wiele ćwiczeń budujących zespół, które można wykorzystać na wczesnym etapie tworzenia grupy, próbując przełamać lody.
Rolą lidera grupy na tym etapie otwarcia jest zachęcenie członków grupy do znalezienia wspólnej płaszczyzny, tak aby poszczególni członkowie grupy mogli się zrelaksować i poczuć się pewniej. Istnieje potrzeba zapewnienia równowagi między bardziej ekstrawertycznymi i introwertycznymi członkami grupy. Lider powinien dążyć do tego, aby każdy członek miał poczucie, że ma równy status w grupie.
Gdy członkowie grupy zaczną czuć, że się znają, a wspólna płaszczyzna została ustalona, cele grupy muszą zostać uzgodnione. Lider musi skupić członków na celach i zadaniach grupy. Normy grupy zaczną ewoluować na tym etapie, który dodatkowo charakteryzuje się zależnością grupy od lidera grupy, który musi budować zaufanie i szacunek grupy.
Na tym etapie bardzo ważne jest rozwijanie spójności grupy. Spójność ewoluuje, gdy pojawiają się więzi w grupie, a członkowie zaczynają czuć, że należą. Na tym etapie mogą pojawić się obawy przed „brakiem przynależności” lub „niedopasowaniem”. W celu ułatwienia spójności i tworzenia więzi w grupie lider grupy może próbować uniemożliwić grupie tworzenie podgrup. Jednak podgrupy mogą już powstać, jeśli niektórzy członkowie grupy są zaznajomieni.
Od tego początkowego etapu ustala się styl grupowy .
Styl odnosi się do tego, czy grupa ma pozytywne lub optymistyczne nastawienie, czy jest wspierająca czy antagonistyczna, czy jest poważna, czy niefrasobliwa. Po ustaleniu stylu grupy może być odporna na zmiany na późniejszym etapie, dlatego ważne jest, aby lider kierował grupą w kierunku stylu, który najlepiej odpowiada celom grupy.
Etap drugi:
Grupowy konflikt i fragmentacja (szturm)
Cechą charakterystyczną tego etapu jest to, że jednostki w grupie wykonują swój wysiłek – są asertywne .
Mogą wystąpić konflikty władzy, a członkowie mogą kwestionować rolę i autorytet przywódcy. Osoby testują i ustalają swoje role, przesuwając granice w celu znalezienia akceptowalnych median – może to być bardzo burzliwy i niestabilny etap.
W miarę pojawiania się napięć i konfliktów między jednostkami grupa może stracić koncentrację na swoich pierwotnych celach, co z kolei może prowadzić do cynizmu, braku entuzjazmu i frustracji – niektórzy członkowie mogą się wycofać lub nawet opuścić grupę.
Rolą lidera w tym czasie jest zachęcanie członków grupy i ponowne skupienie uwagi grupy na jej celach i celu jej istnienia. Na tym etapie grupa musi poczynić postępy, posunąć się naprzód i osiągnąć poczucie sukcesu. Zwiększy to morale grupy i wzmocni chęć przynależności, spójność.
Etap trzeci:
Rozwój norm grupowych (normowanie)
Co zaskakujące, po okresie konfliktu grupy mają tendencję do rozwijania większej spójności, wzajemnego zaufania i poczucia przynależności między członkami.
Jest to okres negocjacji – wypracowania norm grupowych – i może być pozytywnym i stabilnym czasem, w którym członkowie grupy zaczynają brać odpowiedzialność za emocjonalny i społeczny dobrostan całej grupy. Ta czynność nosi nazwę konserwacji grupowej. Od tego momentu grupa może zacząć skupiać swoją uwagę na celach lub zadaniach grupy.
Etap czwarty:
Etap roboczy
Na tym etapie grupa będzie najbardziej zainteresowana realizacją swoich celów i służeniem jej celom.
Do tej pory członkowie będą dobrze ze sobą współpracować, a indywidualne mocne strony i umiejętności będą rozpoznawane i wykorzystywane z jak największą korzyścią dla szerszych celów grupy.
Na tym etapie grupa powinna osiągnąć wysoki stopień spójności i zaufania, bez których motywacja prawdopodobnie będzie niższa. Po wypracowaniu jasnej tożsamości grupowej i rozpoznaniu przez każdego członka swojej roli, grupa może stać się całkowicie niezależna od lidera. Inni członkowie grupy mogą przyjąć niektóre role przywódcze.
Etap piąty:
Etap likwidacji
Niektóre grupy mają ograniczoną długość życia. Należą do nich grupy, które zbierają się podczas kursu szkoleniowego lub grupy nacisku, które są przyciągane razem, aby osiągnąć określony cel.
Jeśli cele grupy zostaną osiągnięte, może nie być już powodu, aby kontynuować. Dla wielu grup może to być czas smutku i żałoby, a często niektórzy członkowie niechętnie widzą, jak grupa się rozpada.
Aby pomóc grupie przejść przez ten czas, lider może zdecydować o konkretnej dacie zakończenia. Jasna ocena osiągnięć grupy pozwoli grupie zakończyć się na wysokim miejscu. Symboliczne zakończenia, takie jak przyjęcie lub posiłek na mieście, są ważnymi sposobami celebrowania i uznania życia grupy. Technologia znacznie ułatwia członkom rozwiązanych grup utrzymywanie kontaktu, a poczta e-mail i media społecznościowe umożliwiają zacieśnianie kontaktów zawodowych i rozwijanie przyjaźni.
Pingback: Role grupowe i zespołowe | Rozwój osobisty